ज्येष्ठा गौरी पूजन 2023 : तीन दिवसांची संपूर्ण माहिती

ज्येष्ठा गौरी पूजन  2023 माहिती

स्त्रिया भाद्रपद महिन्यात अखंड सौभाग्यासाठी ज्येष्ठ गौरीच्या पूजनेचा आयोजन करतात. ही पूजा तीन दिवसांच्या अंतरालाने सम्पन्न होते. पहिल्या दिवशी भाद्रपद शुक्ल पक्षाच्या षष्ठीला ज्येष्ठ गौरीचे आवाहन केले जाते. दुसर्या दिवशी पूजन व नैवेद्य केले जातात, आणि तिसर्या दिवशी गौरीचे विसर्जन करण्यात येते. भाद्रपद महिन्यात अनुराधा नक्षत्रातील महालक्ष्मी चित्रे किंवा परंपरेनुसारचे चिन्हे घेतले जातात.

ज्येष्ठ नक्षत्रात महालक्ष्मीची पूजा केल्याने महानैवेद्य दाखविले जातात. तिसर्या दिवशी मूळ नक्षत्रात गौरीचे विसर्जन केले जाते. गौरीला महालक्ष्मी म्हटल्यामुळे, ज्येष्ठ नक्षत्रात म्हटल्यामुळे, ही पूजा “ज्येष्ठा गौरी पूजन” असे संबोधले जाते.

पौराणिक कथानुसार, सर्व स्त्रियांनी असुरांच्या त्रासाला कंटाळून स्वप्नसिद्ध सौभाग्य प्राप्त करण्याच्या उद्देश्यासाठी गौरीला शरण गेल्याचं म्हणजे महालक्ष्मीची आवाहन केले. तिची प्रार्थना केली तेव्हा, भाद्रपद शुद्ध अष्टमीला गौरीने असुरांचा संहार करून पृथ्वीवर सौभाग्य अशी प्राप्त केले. अखंड सौभाग्य प्राप्त करण्याच्या उद्देश्यासाठी स्त्रियांनी ज्येष्ठ गौरी या व्रताचा पालन केला. हे व्रत गौरी, गणपती, किंवा महालक्ष्मीच्या पूजनाच्या संदर्भात आपल्या घरांमध्ये साजरा केले जाते.

ज्येष्ठा गौरी पूजन 2023 तिथी आणि मुहूर्त

– 2023 मध्ये, 21 सप्टेंबर रोजी ज्येष्ठागौरी आवाहन सकाळी 06:12 वाजेपासून ते दुपारी 03:34 पर्यंत.
– 22 सप्टेंबर 2023 रोजी ज्येष्ठागौरी पूजन.
– 23 सप्टेंबर 2023 रोजी ज्येष्ठागौरी विसर्जन सकाळी 06:27 वाजेपासून ते दुपारी 02:55 पर्यंत.

अनुराधा नक्षत्राच्या सुरुवातीचा दिवस: 20 सप्टेंबर 2023, दुपारी 2:58 पासून.
अनुराधा नक्षत्र समाप्तीचा दिवस: 21 सप्टेंबर 2023, दुपारी 3:34 पर्यंत.

ज्येष्ठा गौरी पूजन  2023 संपूर्ण माहिती :

ज्येष्ठा गौरी पूजन पद्धत आणि परंपरा

गौरीच्या पूजेची पद्धत आणि परंपरा सर्वत्र विविध आहे. काही कुटुंबांमध्ये गौरीला वडाळ किंवा तिसऱ्या दिवशी वापरले जाते, तर काही परंपरिकपणे जलाशयातून तिसऱ्या, सात, किंवा अकरा खड्या आणि दगड किंवा पत्त्याने घेतल्या जातात. काही ठिकाणी पांधर्या भंडी उतारल्या जातात आणि त्यांना गौरीस्वरूप म्हणून पूजा केली जाते. काही घराण्यांमध्ये गहू, तांदूळ, ज्वारी, हरभरा, डाळी, इत्यादी धान्याच्या ढीग साचून ठेवल्या जातात. तसेच गौरीची चित्रे किंवा पत्रके वापरले जातात. ज्यांच्या मनोभावे आहे, त्यांनी पूजा केली जाते.

या पूजेच्या विविध पद्धती आहेत. काही ठिकाणी धातू, मातीची प्रतिमा किंवा कागदाच्या वस्त्रात श्री गौरीचे चित्र काढून, तर काही ठिकाणी नदीकाठच्या पाच लहान खड्या आणून त्यांचे गौरी म्हणून पूजा केली जाते. अनेक ठिकाणी पाच लहान मटक्यांची उतरंड रचून त्यावर गौरीचा मातीचा मुखवटा बसवतात. काही ठिकाणी धातूच्या कोठ्यांवर मुखवटा बसवतात. काही ठिकाणी सुवासिक फूले येणार्या वनस्पत्याच्या रोपांनी किंवा तेरड्याच्या रोपांनी एकत्र बांधून त्यांची प्रतिमा तयार करतात आणि त्यावर मातीचा मुखवटा चढवतात.

ज्येष्ठा गौरी पूजेचा पहिला दिवस :

गौरी पूजनाच्या पहिल्या दिवशी, ज्या महिला गौरी घरात आणतात, त्यांचे पाय दुध आणि कोमट पाण्याने धुतले जातात आणि त्यांच्या पायावर कुंकाणे स्वस्तिक काढले जाते. घराच्या दारापासून लक्ष्मीच्या पायांचे ठसे उमटतात. घरात आल्यानंतर पावलांवरून गौरींचे मुखवटे आणतात. शंख वाजवून गौरीचं घरात आगमन केलं जातं. लक्ष्मी आली सोन्याच्या पावलांनी… असे म्हणून गौरी स्थापना करण्यापूर्वी त्यानी संपूर्ण घरात मिरविले, घरातील समृद्धी, दुध-दुभत्याची जागा आणि इतर गोष्टी दाखविण्याची प्रथा आहे. त्यानंतर देवघरासमोर लक्ष्मीची आगमन करून घरात ऐश्वर्य नांदो आणि वैभव निर्माण होऊ देवो, सुख- समृद्धी येऊ दाखविण्याची प्रार्थना केली जाते. रूढीप्रमाणे मूर्तीला साडी नेसवून अलंकार करून सजवतात. गौर सजविल्यानंतर शुभ मुहूर्तात गौरी बसवितात.

गौरी पूजेचा दुसरा दिवस :

गौरी पूजनाच्या दुसर्या दिवशी, ज्येष्ठ नक्षत्रावर गौरींचे महापूजन होतं. या दिवशी पाना-फुलांची आरास करतात, शेवंतीची वेणी माळवतात. हार, चाफ्याचे फूल, केवड्याचे पान वाहतात. गौरीची स्थापना झाल्यानंतर दुसर्या दिवशी ज्येष्ठ नक्षत्रावर महालक्ष्मीची पूजा करतात आणि महानैवेद्य दाखवतात. माहेरी आलेल्या गौरीला विशेष प्रकारच्या पदार्थांचा भोजन करण्याची पद्धती आहे. गौरींना वेगवेगळे फळे अर्पण केले जातात आणि धान्यांच्या राशीत ठेवल्या जातात. अनेक ठिकाणी आपल्या परंपरेनुसार नैवेद्याच्या फुलोरा तयार केला जातो. माहेरवाशीण ज्येष्ठ गौरीला पुराणाचा नैवेद्य दाखवतात. नैवेद्याला १६ भाज्या, १६ कोशिंबिरी, १६ चटण्या, १६ पक्वान्ने तसेच फराळाचे पदार्थ करतात. पुरणाची १६ दिव्यांनी आरती करतात. संध्याकाळी हळदी-कुंकवाचा समारंभ केला जातो. अनेक जागी रात्री झिम्माफुगड्या, घागरी फुंकणे असे खेळ खेळून जागरण केले जाते.

गौरी पूजेचा तिसरा दिवस :

गौरी विसर्जनाच्या तिसर्या दिवशी, मूल नक्षत्रात गौरीचे खीर-कानवल्याचा नैवेद्य दाखवितात. या दिवशी कापसाचे गाठ बांधतात. सूतमध्ये हळदी, कुंकुम, अप्सरा, आणि इतर पुराणिक पदार्थ असतात. गौरीच्या पायाच्या खीरमध्ये एका आधे रुपयाचे सिक्के वाहतात. गौरीला नमस्कार केल्यानंतर, त्यांनी गोधूळि वाहतात.

या रीतीने ज्येष्ठ गौरी पूजा केल्यास आणि प्रार्थना केल्यास, स्त्रियांना सौभाग्याची कामना केली जाते आणि असुरांच्या त्रासातून सुरक्षित राहण्याच्या आशीर्वाद घेतल्या म्हणूनच त्या दिवशी त्यांना तिच्या पतिव्रत्याच्या शक्तीपूर्ण वैभवसर्वस्वाची प्राप्तीच्या आशीर्वाद दिले जातात.